Phân biệt chưng cất trực tiếp và chưng cất lôi cuốn hơi nước (P.1)

Tinh dầu có tên tiếng anh là Essential oil, nó là hỗn hợp gồm nhiều chất dễ bay hơi. Nó thường thu được từ lá, hoa, củ hoặc thân của các loại cây như sả, hoa hồng, gừng, xá xị,... bằng nhiều phương pháp khác nhau. 

Hai phương pháp thường được sử dụng phổ biến đó là chưng cất trực tiếp bằng nước (Hydrodistillation - HD hoặc gọi water distillation) hoặc chưng cất lôi cuốn hơi nước (Steam distillation hoặc Vapor distillation - SD). 

Cách phân biệt dễ dàng nhất đó là phương pháp HD là vật liệu phải ngập hoàn toàn trong nước, sau đó hỗn hợp được cấp nhiệt (có nhiều phương pháp cấp nhiệt như: đun củi, điện trở trực tiếp, đun điện trở gián tiếp - cấp nhiệt qua nước tải nhiệt hoặc dầu tải nhiệt, cấp nhiệt bằng hơi quá nhiệt) để đạt đến điểm sôi, khi đó nước và tinh dầu sẽ cùng bay hơi tại đó. 

Đối với phương pháp SD - hơi quá nhiệt sẽ đi trực tiếp vào nguyên liệu và lôi cuốn tinh dầu có trong nguyên liệu đi theo. 

Cả hai phương pháp trên đều sử dụng dung môi là nước - một dung môi sạch. Tuy nhiên, sẽ có một số đặc điểm khác nhau:

- Về mặt thiết bị: Hệ thống SD cần thêm nồi hơi riêng, hoặc bộ phận hóa hơi riêng nên tốn kém thêm chi phí đầu tư thiết bị ban dầu. 

- Về chi phí vận hành: Hệ thống HD do cần lượng nước lớn để ngập nguyên liệu nên lượng nước lớn và/hoặc cần làm nóng lưu chất dẫn nhiệt bên ngoài nên sẽ tốn kém hơn về mặt chi phí năng lượng làm nóng hệ thống ban đầu. 

- Về việc đáp ứng nguyên liệu: Phương pháp SD không thích hợp cho các nguyên liệu dạng củ vì nó sẽ bị hồ hóa trong quá trình chưng cất dẫn tới hơi nước không len qua được, hiệu suất giảm. Phương pháp HD không thích hợp cho các nguyên liệu dễ bị hydrat hóa vì nguyên liệu ngập lâu trong nước sẽ có phản ứng và tạo thành các hợp chất khác. 

Bộ chưng cất trực tiếp bằng nước mô hình thí nghiệm. 

Thiết bị chưng cất tinh dầu trực tiếp bằng nước, sử dụng điện trở đốt nóng gián tiếp.

Mô hình chưng cất trực tiếp bằng nước sử dụng phương truyền nhiệt bằng củi đốt.

Bộ chưng cất lôi cuốn hơi nước mô hình phòng thí nghiệm. 

Mô hình chưng cất lôi cuốn hơi nước

The Seed Garden.